Ngày 27/11/2017, Nghị định 139/2017/NĐ-CP được ban hành quy định xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động đầu tư xây dựng; khai thác, chế biến, kinh doanh khoáng sản làm vật liệu xây dựng, sản xuất, kinh doanh vật liệu xây dựng; quản lý công trình hạ tầng kỹ thuật; kinh doanh bất động sản, phát triển nhà ở, quản lý sử dụng nhà và công sở, để thay thế cho (i) Nghị định 121/2013/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực xây dựng và bất động sản; và (ii) Nghị định 180/2007/NĐ-CP vi phạm các quy định về xây dựng đô thị (“Nghị định 139”). Nghị định 139 này bắt đầu có hiệu lực kể từ ngày 15/01/2018.
So với mức phạt tiền được quy định trong các Nghị định bị thay thế, một số vi phạm hành chính liên quan đến lĩnh vực đầu tư xây dựng sẽ bị áp dụng chế tài nghiêm khắc hơn. Cụ thể, theo quy định tại Nghị định 139 mức phạt tiền tối đa trong lĩnh vực hoạt động đầu tư xây dựng là 01 tỷ đồng; trong lĩnh vực khai thác, chế biến, kinh doanh khoáng sản làm vật liệu xây dựng, sản xuất, kinh doanh vật liệu xây dựng; quản lý công trình hạ tầng kỹ thuật; kinh doanh bất động sản, phát triển nhà ở, quản lý sử dụng nhà và công sở là 300 triệu đồng.
Nghị định 139 cũng đã bổ sung thêm một số hành vi vi phạm sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính như:
- Bán hoặc cho thuê mua nhà ở thương mại hình thành trong tương lai mà chưa được ngân hàng thương mại có đủ năng lực thực hiện bảo lãnh nghĩa vụ tài chính theo quy định sẽ bị xử phạt tối đa là 300 triệu đồng.
- Huy động hoặc chiếm dụng vốn trái phép; sử dụng vốn huy động của tổ chức, cá nhân hoặc tiền ứng trước của bên mua, bên thuê, bên thuê mua bất động sản hình thành trong tương lai không đúng mục đích cam kết sẽ bị xử phạt tối đa là 300 triệu đồng.
- Không thông báo cho bên mua về những hạn chế về quyền sở hữu liên quan đến nhà ở và công trình xây dựng có thể dẫn đến mức phạt tối đa có thể là 80 triệu đồng.
- Vi phạm quy định về hợp đồng xây dựng như mức tạm ứng hợp đồng vượt quá tỷ lệ % quy định hoặc tạm ứng hợp đồng khi chưa có bảo lãnh tạm ứng theo quy định sẽ bị xử phạt tối đa là 80 triệu đồng.
Một điểm đáng lưu ý ở Nghị định 139 này là mức phạt tiền đối với cùng một hành vi vi phạm hành chính thì mức phạt tiền đối với cá nhân bằng 1/2 mức phạt tiền đối với tổ chức (trừ một số trường hợp được liệt kê cụ thể tại khoản 3 Điều 4).
Với các chế tài được quy định tại Nghị định 139 nghiêm khắc hơn nhằm hạn chế phần nào các hành vi vi phạm, thì các tổ chức, cá nhân đang và sẽ hoạt động trong lĩnh vực đầu tư, xây dựng, kinh doanh bất động sản cần phải lưu ý thêm đối với các hành vi vi phạm mới được bổ sung để tránh bị xử phạt vi phạm hành chính.